column Regiobode 11 maart 2009
Mensen hebben geen macht; de macht heeft mensen. Deze stelling staat een beetje schuin op wat we om ons heen plegen waar te nemen: mensen die er alles aan doen om de macht te krijgen. Maar in werkelijkheid stelt de machtsbeluste mens zich op als dienaar van de macht. De macht bedient zich van de mens als een instrument. Macht doet vreemde dingen met mensen. Het laat ze nu en dan falen, enkel om ze nog meer aan te sporen de rol van dienaar te willen vervullen. Ultieme beloning in dit subtiele en paradoxale spel: een korte spanne tijd het gevoel de macht te bezitten voor degene die zich alle moeite getroost een goed dienaar te zijn. Of dienares. Kijk bijvoorbeeld naar Gelders Gedeputeerde Marijke van Haaren zoals ze afgelopen zaterdag in De Gelderlander aan het woord komt. Hier staat een dienares van de macht op haar hoogste top. Als een veldvrouwe overziet ze het slagveld waarop ze zegeviert. Heel concreet in haar geval: de kaart van het deel van Dieren waar weg en spoor al jaren voor verkeersproblemen zorgen. Marijkes macht is absoluut op dit moment. Het falen van de unieke samenwerking tussen haar Provincie, ProRail en de Gemeente Rheden schuift ze subliem aan de kant als een nog niet eerder geprobeerd monsterlijk samenspel van onverenigbare krachten. Nu het geld van het ministerie om de problemen in Dieren op te lossen veilig op haar rekening staat, weet ze haar macht compleet. De tijd van het omzichtig manoeuvreren is voorbij. Hoe zoet smaakt dan de macht. Het is het allemaal waard geweest; de diepe dalen die ze heeft moeten gaan. Nu is de herinnering aan haar bezoek aan de coalitiebesprekingen in 2006 niet meer dan een speldenprik. Een aansporing van de macht om door te gaan. Toen voelde het als een vernederende afwijzing dat haar vermanende woorden aan PvdA, SP en Gemeentebelangen inconstitutioneel genoemd werden. Wat ze ook waren overigens, maar je probeert eens wat. Ook de stoorzender Wilschut had ze overleefd. Met gemak als ze nu terugkijkt. Maar hoe anders voelde het ten tijde van diens wethouderschap. De inspraakbestuurder liet zijn bevolking tot op stoeptegelniveau meepraten over zaken waar hij geen geld voor had. Ze kon hem aan de kant schuiven toen hij ruim veertig miljoen boven het budget aan luchtkastelen had gebouwd. Met zijn opvolger Luuk Kuiper hoeft ze het zo ver niet te laten komen. Voor zijn plannen met het stationsgebied regelt hij zelf maar geld. Zijn verkiezingstunneltje van een miljoen hoopt hij ooit nog bij haar te kunnen declareren, maar dat kan hij bij de huidige rentestand gevoeglijk vergeten. Ze heeft de ruim vier jaar uitstel van de plannen zelf veel te hard nodig om het geld op haar rekening naar de benodigde 93,6 miljoen te laten renderen. Hoe vaak moet ze het nog zeggen tegen die dorpse types: de weg is van haar en het geld is van haar. Bovendien moet die Kuiper eerst nog maar eens heel netjes toestemming vragen om haar provinciale weg met anderhalve meter op te hogen om er een tunneltje onderdoor te graven. En al die andere plannen van Kuipers lagere overheid? Als uitverkoren dienares van de macht hoeft ze daar geen grote woorden aan vuil te maken. Een simpele kwalificatie als ‘uitgangspunt’ zegt meer dan voldoende.
Nel Son
